Een neurose wordt door anderen ervaren in houding, gedrag en energetisch contact, kort het gedrag, dat iemand kenmerkt [1] en opmerkelijk is binnen een ‘lokale norm’, bepaald door plaats, tijdgeest, subcultuur, etc. (een subjectieve ervaring dus). Onderliggend is een unieke structuur in denken (cognitie) en voelen (psychosomatiek) eigen aan die persoon in de omgang met zijn omgeving, de psychische aandoeningen in de ‘van Dale’, die tezamen de mogelijke realisaties in het gedrag van de ‘neurotische’ mens bepalen en ontstaan zijn in de relatie, de verhouding tot de Ander doorheen de tijd (evolutief). Niet alleen de ‘belangrijke Ander’, (pleeg)moeder, vader, oma, maar ook broertjes, zusjes, vriend(innet)jes, grootouders, ooms, tantes, idolen (popsterren, wetenschappers, staatshoofden, wijzen, schrijvers, etc.), instituties (kerken, verenigingen, etc.), etc.[2] De context in opvoeding en socialisatie, die bepaalt waar de persoon nu in het neurotisch spectrum staat.
De ‘normalen’, bepaald door de ‘lokale norm’, ervaren deze opmerkelijkheid vaak als afwijkend en problematisch, spreken van emotionele problemen, gedachtekronkels, gekte, keuren af, nemen afstand, straffen, deinzen terug uit angst die zij vervolgens overdragen (projecteren) op de ‘neurotische’ mens. Door internaliseren (introjectie) kan deze overdracht leiden tot allerlei vormen van angst ‘van Dale’ (vaak ongedefinieerde angsten, omdat die angsten niet van de ‘neurotische’ mens zijn, maar van de ‘normalen’)
Vervolgens kan de ‘neurotische’ mens deze signalen ontkennen, ertegen ageren, zich ertegen verzetten met actieve en/of passieve agressie. Hij gedraagt zich immers normaal binnen zijn unieke onderliggende structuur in denken en voelen, zijn unieke belevingswereld temeer omdat het contact met de werkelijkheid bestaat. Anderszins kan hij de signalen ter harte nemen en zijn gedrag veranderen (gedragstherapie, als … , dan … oefenen), zijn denken veranderen (mind tuning) of een combinatie van die twee (CGT). Het is maar de vraag of daarmee de onderliggende structuur voldoende en permanent wijzigt gezien het fenomeen ‘terugval’. Echt veranderen vraagt om een ‘wonder’, inzicht, een fundamentele verandering in de unieke onderliggende structuur (het licht zien of een fundamentele, langdurige? analyse en therapie). Daarbij is de therapeutische relatie (warm, ondersteunend, niet oordelend, gebaseerd op vertrouwen, veilig voor de cliënt) precies het belangrijkste element, omdat de relatie tot de Ander de oorzaak van de onderliggende structuur is. Daarin ligt ook de oorzaak van de actuaalneurose met symptomen als somatisering bv.kramp in de zonnevlecht, nekspieren, spanning in de boven dijbeenspieren, het vlucht/vecht symptoom, het directe ageren zonder tussenkomst van een psychisch bewerkingssysteem (hysterie) een ondertoon van somberheid, permanent aanwezige licht depressieve gevoelens waarneembaar als serieus, saai, niet betrokken, in zichzelf gekeerd, afwezig tot onverschillig of onderhuidse angst (alertheid, waakzaamheid), agressie met een neiging tot vluchten in middelen drugs, alcohol, sex, relaties, werk, status, kleding, auto’s; verslavingsgevoelig als short-cut tot permanent welbevinden (a stairway to heaven), bevrediging van het ‘Grote Verlangen’, compensatie van het Tekort met vaak desastreuze gevolgen.
[1] ieder mens is gelijk en uniek
[2] indrukken, impregnaties, internaliseringen, introjecten uit de vaak vroege jeugd ‘wegen’ daarbij het ‘zwaarst’ vergeleken met die uit latere fasen in het leven van een mens en zijn wsh moeilijker ‘recht’ te zetten, en dit nog eens te meer naarmate men ouder wordt terwijl de context, de wereld om hem heen, verandert (de vos en zijn streken). Misschien omdat het oude in de onderliggende structuur moeilijker, minder toegankelijk wordt, en dus de weerstand toeneemt (wil wel / kan niet) …